Một trong những lễ hội nổi tiếng nhất Hải Dương phải kể tới đó là lễ hội đầu xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc, được diễn ra từ ngày 14 đến 23 tháng giêng âm lịch. Trong đó điểm nhấn là lễ khai hội vào ngày 16 tháng giêng, lễ tế trên núi Ngũ Nhạc, lễ giỗ Đệ Tam Tổ Trúc Lâm Huyền Quang Tôn giả. Du khách tham dự lễ hội, không chỉ được hòa mình vào không gian sôi nổi, náo nhiệt, xem các tiết mục múa lân rồng, mà còn được tham quan danh thắng Côn Sơn, với khung cảnh thiên nhiên núi rừng kỳ thú. Những cánh rừng mập mờ trong làn sương và mây trắng xóa, tạo nên sự huyền ảo. Cách Côn Sơn 7km là đến Kiếp Bạc, nơi linh thiêng, tưởng nhớ người anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo.

Côn Sơn đã trở thành một trong những trung tâm Phật giáo lớn của Thiền phái Trúc Lâm của người Việt. Nơi đây mỗi độ xuân về, nhân dân cả nước và kiều bào ta ở nước ngoài đã nô nức về trẩy hội và thắp nén tâm hương tưởng nhớ vị Tổ của Thiền phái Phật giáo Trúc Lâm - Huyền Quang Tôn giả. Đương thời, ông là một trí thức tài năng, nổi tiếng thơ văn, đỗ tiến sĩ từ năm 21 tuổi, sau đó làm quan tại viện Hàn lâm. Ông đã từ bỏ chốn quan trường, quyết chí tu hành, học đạo, được Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông giao biên soạn kinh sách về Phật học. Ông đã cùng với Phật hoàng Trần Nhân Tông và Pháp Loa đi đến mọi miền đất nước để hoằng dương phật pháp và trở thành vị tổ thứ ba của thiền phái Phật giáo Trúc Lâm.

Những năm tháng cuối đời, ông đã về trụ trì tại chùa Côn Sơn, có công tôn tạo chùa với nhiều công trình kiến trúc như đài Cửu phẩm liên hoa, Am Bạch Vân, xây dựng tăng viện, đào tạo tăng ni, giảng kinh thuyết pháp… đưa Côn Sơn trở thành một trong những trung tâm của thiền phái Trúc Lâm. Ngày giỗ của ông đã trở thành ngày hội truyền thống mùa xuân Côn Sơn.

Trước lễ khai hội, sáng sớm cùng ngày, Ban Tổ chức lễ hội đã tiến hành lễ rước nước chùa Côn Sơn. Nước được lấy từ giữa hồ Côn Sơn, đựng vào bình thủy và rước về chùa. Đây là một trong những nghi thức quan trọng tại Lễ hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc, được phục dựng từ năm 2008 và trở thành nét độc đáo của Lễ hội hàng năm. Lễ hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc có nhiều nghi lễ truyền thống như lễ rước nước, lễ tưởng niệm và khai hội, Lễ tế trên núi Ngũ Nhạc, cùng các hoạt động phần hội đặc sắc như Hội thi gói bánh chưng, giã bánh giầy, Liên hoan pháo đất, Giải vật dân tộc, giải cờ tướng.

Đặc biệt, tại đây đang có là tuần văn hóa du lịch và xúc tiến thương mại nhằm quảng bá các sản phẩm tiêu biểu đặc trưng của Hải Dương tới du khách trong nước và quốc tế. Trong ngày khai hội đông đảo du khách các nơi đã đổ về vừa chiêm bái cảnh quan kiến trúc, vừa tham gia những nghi lễ đặc biệt tại di tích này.